Toén na “Expo” de Barcelona, 1929

• Inicio
• Novas

Reproduzo este artigo, publicado en xaneiro no blog “Diario de un Médico de Guardia” de David Simón, por o interés que ten para o noso pobo. Coñecer a historia e o mellor xeito de apreciar o que esta nos lega, e apreciar o que a historia nos lega e o paso previo a loitar por a súa defensa.
No mesmo blog podedes encontrar outros artigos que falan do Hospital, artigos sumamente interesantes e nos que non debedes deixar de ler os comentarios.

Os trámites para edificar as instalacións que haberían de albergar a Leprosería do Noroeste de España (en Toén-Ourense) inícianse ao redor de 1926-1928. Devandito proxecto de Leprosería tiña a súa orixe na Mancomunidade de Deputacións de Lugo, Pontevedra e Ourense, que se constituíu para a construción, funcionamento e asistencia en Toén-Ourense, da Leprosería rexional do Noroeste; esta Mancomunidade e o seu proxecto de Leprosería é aprobado por Real Decreto do 18 de Agosto de 1928, e na Gaceta do 6 de Xuño de 1929 publícase o Regulamento da mesma tras o visto e prace do Consello de Ministros e a instancias do Ministro de Gobernación (Severiano Martínez Anido). Mentres tanto os enfermos leprosos achábanse recollidos no Hospital de San Lázaro de Santiago.
En 1929 o proxecto estaba feito e mesmo orzado (dous millóns de pesetas da época). O autor do proxecto era Don. Manuel Conde Fidalgo, quen se desprazou até a Leprosería de Fontillles- Alacante para documentarse no trazado do proxecto.

Unha maqueta do proxecto de Leprosería foi construída e exposta polos alumnos da Escola de Artes e Oficios de Ourense (dirixidos por Luís Fernández Xesta) na Exposición Internacional de Barcelona dese mesmo ano obtendo gran repercusión social a nivel ourensán.
Como mostra, este escrito ao Presidente da Deputación de Ourense, con data do 29-11-1929 asinado pola Agrupación de Dependencia Mercantil e Bancaria, Agrupación Socialista, Mocidade Socialista, Sociedade de Canteiros, de Obreiros, de Empregados Municipais, de Pintores e Albaneis, Sección de Carpintaría, Cerrajeros, Panadeiros…:

“Como ourensáns e traballadores estamos orgullosos dos resultados obtidos pola Escola sostida pola Deputación, pois recente está o caso da construción da Maqueta da Leprosería, feita na indicada Escola, e que tanto chamou a atención na exposición de Barcelona. Todos estes triunfos, contribúen dunha maneira eficaz ao engrandecimiento e progreso da nosa provincia, non só no concepto xeral, senón que así mesmo na maior capacidade dos nosos cidadáns, os que sendo cultos e instruídos a engrandecen nas artes e fana máis rica economicamente”

(Escrito ao Presidente da Deputación de Ourense, 29-11-1929).

Este proxecto nunca foi realizado como se concibiu inicialmente, e será retomado trinta anos máis tarde polo PANAP (Padroado Nacional de Asistencia Psiquiátrica) para no ano 1959 abrilo como “Sanatorio Psiquiátrico de Toén”, que será dirixido polo Dr. Manuel Cabaleiro Goás até o seu falecemento.

As obras de construción do Sanatorio Psiquiatrico de Toén foron dirixidas polo mesmo autor do proxecto de Leprosería, Manuel Conde Fidalgo, arquitecto ourensán falecido en 1984, e que ao longo da súa carreira tamén dirixirá obras no Hospital Antituberculoso de Piñor – Barbadás-Ourense, e no Hospital Modelo da Deputación.

(Texto e fotos tomadas do libro: “Tolemia, medicamento e sociedade: Ourense (1875-1975)”,  de David Simón (2005, editado pola Fundación Cabaleiro Goás/Xunta de Galicia)).

Coido que tamén che poden interesar, non mesmo blog de David Simón, os artigos que aparecen a continuación. Algúns dous comentarios que aparecen ao final dous mesmos son sumamente xugosos.

• Hospital Psiquiátrico de Toén (Ourense): un comunicado de la Asociación Galega de Saúde Mental y algunas fotos
• Hospital Psiquiátrico de Toén (Ourense): un comunicado de la Asociación Gallega de Psiquiatría y algunas fotos más
• Visitas ilustres en el Hospital Psiquiátrico de Toén-Ourense (de los Reyes Magos (años 60) a la Comisión de Sanidad del Parlamento de Galicia (2011))